Lăng vua Gia Long (Thiên Thọ lăng)

Lăng vua Gia Long

Thiên Thọ là lăng vua Gia Long (mất tháng 02/1820) và Thừa Thiên Cao Hoàng hậu (mất năm 1814). Lăng được khởi công xây dựng lần đầu tiên vào năm 1814 và tiếp tục xây dựng vào những năm 1820 – 1833. Là một điểm đến du lịch hiện nay của Huế.

Không gian lăng Thiên Thọ

Lăng Thiên Thọ là lăng lớn nhất và mang tính nghệ thuật cao nhất trong quần thể lăng tẩm ở làng Đình Môn. Lăng có đến vài chục công trình kiến trúc lớn nhỏ, có ba khu vực phân bố theo hàng ngang và trục chính của cả ba khu vực đều nằm theo hướng Bắc Nam. Ba  khu vực đó là:

  • Khu vực lăng mộ của vua và hoàng hậu (nằm ở giữa). 
  • Khu vực nhà bia (nằm bên trái)
  • Khu vực điện thờ (nằm bên phải) 
Lăng vua Gia Long
Lăng vua Gia Long

Khu vực lăng mộ

Khu vực lăng mộ được xây trên ngọn đồi gọi tên là Chánh Trung Sơn, khu vực nhà bia xây trên ngọn đồi Thanh Sơn và khu vực điện thờ xây trên đồi Bạch Sơn. Theo nguyên tắc của Dịch học: màu xanh thuộc phương Đông và màu trắng thuộc  phương Tây, nên lăng vua lấy hai ngọn đồi này làm yếu tố “Tả thanh long”, “Hữu bạch hổ” chầu vào mộ vua và hoàng hậu. Ngọn núi nằm ngay trước mặt khu vực lăng mộ được đặt tên là Đại Thiên Thọ Sơn làm tiền án; hồ Dài chảy từ trái sang phải, ngang qua trước mặt của ba khu vực làm yếu tố “minh đường” cho cả ba cụm kiến trúc. Toàn bộ bờ hồ này được xây kè bằng gạch vồ và đá núi.

Khu vực lăng mộ bao gồm có Bửu thành, bên trong là hai ngôi mộ bằng đá Thanh (thạch thất), nơi an táng thi hài của vua Gia Long (Thế Tổ Cao Hoàng đế) và Thừa Thiên Cao hoàng hậu. Hai ngôi mộ lộ thiên này gần như có cùng kích thước, chỉ nằm cách nhau 24cm và được bài trí theo nguyên tắc “nam tả nữ hữu”. Tính từ trong ra ngoài, trước mặt mỗi ngôi thạch thất có một hương án lớn bằng đá Thanh, làm theo kiểu sập trổ chân quỳ. Hai ngôi mộ còn có chung hai bình phong ở trước và một bình phong ở sau, đều xây bằng gạch trát vôi vữa, trang trí rất đơn giản. Chung quanh có hai vòng thành bao bọc. Thành trong hình chữ nhật, phần sau được xây cao lên và uốn cong như ôm lấy cả khu vực mộ địa để bảo vệ cho đất trên đỉnh đồi khỏi trụt xuống. Mặt nền bên trong Bửu thành được lát đá Thanh. Trước mặt Bửu Thành môn trong có hai bằng đồng, tiếp đến là bậc thềm bằng đá Thanh gồm 8 bậc với hai bên thành bậc là hai con rồng uốn khúc xây bằng vôi gạch. Tiếp đó có 6 tầng sân tế nằm tiếp nối nhau từ cao xuống thấp, hai bên xây tường thấp. Mỗi tầng có ba bậc thềm để lên xuống và các thành bậc đắp hình rồng hoặc giao nằm uốn khúc; riêng hệ thống bậc thềm ở cuối tầng thấp nhất có đến 7 cấp. Tiếp theo đó là sân Bái đình (sân chầu) lát gạch Bát tràng, rộng 49m. Hai bên sân chầu này dựng hai hàng tượng đá (2 con voi, 2 con ngựa) đóng yên cương làm bằng đá Thanh và 10 tượng quan văn võ làm bằng đá sa thạch. Cuối sân Bái đình là cái bến để xuống hồ Dài.

Lăng vua Gia Long
Đường vào Bửu Thành
Lăng vua Gia Long
Mộ song tán vua Gia Long và Thừa Thiên Cao Hoàng hậu

Khu vực nhà bia

Khu vực nhà bia thiết kế đơn giản. Bi đình là một “phương đình” mang dạng cổ lầu với hai tầng mái, nằm trên một nền cao. Bên trong Bi đình là tấm bia đá Thanh chạm trổ rất tinh xảo, khắc bài văn bia do vua Minh Mạng viết để ca ngợi công đức của vua cha mình.

Lăng vua Gia Long
Nhà bia

Khu vực điện thờ

Nếu phần lớn các công trình kiến trúc ở hai khu vực lăng mộ và nhà bia đều làm bằng vật liệu đá, gạch và vôi vữa thì khu vực điện thờ vật liệu kiến trúc được sử dụng là gỗ. Cửa Nghi Môn là cổng chính của khu vực thờ tự, nằm ở vị trí trung tâm là điện Minh Thành, nơi thờ vua Gia Long và Thừa Thiên Cao Hoàng hậu, phía trước điện, hai bên trái phải là hai nhà Tả Vu và Hữu Vu.

Điện Minh Thành, công trình kiến trúc quan trọng nhất trong khu vực điện thờ là một tòa “nhà kép” xây theo kiểu thức “trùng thiềm điệp ốc”. Ở gian giữa chính doanh thiết trí khám thờ, bên trong đặt long vị ghi thụy hiệu của Thế Tổ Cao Hoàng đế và Thừa Thiên Cao Hoàng hậu. Ngày xưa, trong điện có rất nhiều đồ tự khí: hương án chạm trổ tinh xảo, hạc đứng trên lưng rùa, bộ ngũ sự, những chân đèn kiểu cổ thật cao, lư hương độc bình..; những đồ ngự dụng như: bút nghiên, bàn độc, giá thau, ấm chén, trắp trầu, lồng ấp, lò than bằng đồng có quai xách… được bày biện trên một chiếc sập ngự trải chiếu hoa. Hai bên còn có những bức gương dựng, những cây đèn bằng thủy tinh và những đồ sứ mua ở nước ngoài. Đặc biệt vua Minh Mạng cũng đã từng cho thờ ở đây cái mũ trụ, chiếc áo giáp, bộ yên cương cùng những khẩu súng và thanh gươm mà vua Gia Long đã dùng để xông pha chiến trận lúc sinh thời. Rất tiếc những cổ vật giá trị đó hiện nay đã không còn nữa.

Lăng vua Gia Long
Điện Minh Thành

Phía trước khu vực điện Minh Thành có “minh đường” là một hồ bán nguyệt được uốn nắn lại từ hồ Dài. Có một hòn đảo nhỏ đắp nổi lên mặt hồ, gọi là hòn Trấn, để tạo dòng nước chảy theo thể “chi huyền thủy”. Sau lưng điện là một khu vườn rộng, có nhà Hữu Tòng Viện xây 3 gian 2 chái, nhà kết cấu đơn giản với loại vì kèo cánh ác, xây vách 3 phía và mặt trước hai chái bên để chịu lực. Trong 7 khu lăng tẩm của các vua triều Nguyễn, lăng Gia Long là một trong những lăng tẩm nổi tiếng. Là lăng vua được xây dựng đầu tiên, nó trở thành chuẩn mực thể thức quy hoạch và kiến trúc cho các lăng sau này. Nhưng trải qua thời gian hơn hai thế kỷ đã làm cho lăng bị hư hỏng nghiêm trọng. Trong khoảng thời gian kể từ sau ngày thống nhất đất nước đến năm 1995, mặt dù được quan tâm, bảo tồn gìn giữ, nhưng khu lăng vẫn còn đặt trong tình trạng nguy cơ trở thành một phế tích giữa chốn núi rừng hoang vu. Trước tình hình đó, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tiến hành trùng tu, phục hồi điện Minh Thành (1995 – 1996); đầu tư hệ thống hạ tầng như: làm đường lưới điện, nạo vét thủy hệ nối với sông Hương phục hồi nhà Đông vu, Tây vũ (2003); tiến hành khảo cổ học toàn diện (2005); phục hồi hệ thống sân, tượng đá ở sân bái đình, mộ vua và hoàng hậu, la thành, khu vực nhà bia và trụ biểu (2009). Đồng thời tiến hành trùng tu lăng Thiên Thọ Hữu và điện Gia Thành (mộ và nơi thờ tự Thuận Thiên Cao Hoàng hậu, vợ thứ của vua Gia Long thân mẫu của vua Minh Mạng cùng một số khu lăng khác tại đây.

Những đợt trùng tu, tôn tạo, đã đẩy lùi không gian đổ nát, hoang phế và trả lại dần vẻ đẹp vốn có của khu lăng vua Gia Long. Đặc biệt từ đầu năm 2015 một con đường bê-tông cùng với chiếc cầu Hữu Trạch xinh xắn được xây dựng đó là ước mơ bao đời của người dân xã Hương Thọ, đã tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến thăm khu lăng nổi tiếng của vị vua đầu triều Nguyễn.

Thông tin du lịch lăng vua Gia Long

  • Giá vé tham quan: 50k. Trẻ em: Miễn vé
  • Thời gian mở cửa:+ Mùa hè: từ 6h30 đến 17h30+ Mùa đông: từ 7h00 đến 17h00

Trong tất cả các lăng vua Nguyễn, vị trí của lăng vua Gia Long là xa trung tâm thành phố nhất. Hiện tại để lên được lăng vua Gia Long sẽ có 02 đường đi.

  • Đường 1: Sẽ đi theo hướng qua cầu Hữu Trạch. Sau khi đến cầu Hữu Trạch thì nên hỏi người dân ở đây để đi tiếp. Nếu đi xe máy và xe nhỏ, có thể hỏi đường đi ven sông Hương sẽ đẹp hơn.
  • Đường 2: Chỉ dành cho xe máy. Sẽ đi theo hướng chợ Tuần. Khi đi hướng này sẽ đi qua cây cầu phao. Đây là hướng đi rất đẹp và có cảm giác thú vị khi chạy xe máy qua cầu phao.

Nguồn: THUYẾT MINH CÁC ĐIỂM THAM QUAN THỪA THIÊN HUẾ – SỞ DU LỊCH THỪA THIÊN HUẾ

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *