Nhật Bình Lâu được xây dựng vào năm 1841 dưới thời vua Thiệu Trị, là Phật điện của nhà vua trong Tử Cấm Thành. Thái Bình Lâu được xây dựng dưới thời vua Khải Định từ năm 1919 đến năm 1921, là nơi vua nghỉ ngơi thư giãn, đọc sách và viết văn, làm thơ
Nhật Thành Lâu
Công trình này được xây dựng vào năm 1841 dưới thời vua Thiệu Trị, kiến trúc lầu gồm có 2 tầng, là Phật điện của nhà vua trong Tử Cấm Thành. Vào thời kỳ cuối nhà Nguyễn, đây là nơi mà đức Từ Cung (mẹ vua Bảo Đại) và các bà trong nội cung thường lui tới để đọc kinh, niệm Phật, cầu an… Lầu Nhật Thành bị tàn phá trong các năm 1947 và năm 1968, chỉ còn lại phần nền của công trình. Năm 2018, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã cho phục dựng lại công trình này.
Thái Bình Lâu
Thái Bình Lâu được xây dựng dưới thời vua Khải Định từ năm 1919 đến năm 1921, là nơi vua nghỉ ngơi thư giãn, đọc sách và viết văn, làm thơ. Thái Bình Lâu được gọi tắt từ danh xưng: “Thái Bình Ngự Lãm Thư Lâu”, là tên của một tòa nhà có mô thức kiến trúc tương tự, được vua Đồng Khánh (1886 – 1888) cho xây dựng ở bên kia hồ Ngọc Dịch và đã bị triệt giải dưới thời vua Duy Tân (1907 – 1916). Thái Bình Lâu được xây dựng trên nền của công trình có tên Thanh Hạ Thư Lâu (là công trình được xây vào năm 1844 dưới thời vua Thiệu Trị, tuy nhiên đã bị triệt giải dưới thời vua Thành Thái).
Thái Bình Lâu là một tòa “nhà kép” hai tầng quay mặt về hướng Đông, hai bên có hai Dực lang tương đối ngắn, ở phía trước sân có bức bình phong, phía sau tòa nhà chính có một bể cạn, bên trong đặt hòn non bộ mang giá trị cao về nghệ thuật tạo hình và tạo cảnh. Thái Bình Lâu có mặt nền cao 1m, tiền sảnh có 4 cột xây bằng gạch trát vữa, phía trên mặt tiền có bức hoành phi đắp nổi sành sứ ba chữ “Thái Bình Lâu”. Phía sau tiền sảnh là chính doanh, đây là tòa nhà 2 tầng cao 9,55m, mái được lợp bằng ngói âm dương tráng men vàng. Hậu doanh có 3 gian 2 chái, mái lợp ngói liệt.
Nét độc đáo nhất và tiêu biểu nhất của công trình Thái Bình Lâu là nghệ thuật trang trí khảm sành sứ và thủy tinh màu đạt đến đỉnh cao, được trang trí phong phú và tinh xảo ở trên các bờ nóc, bờ quyết của công trình. Ngay chính giữa bờ nóc của nhà chính doanh gắn 1 chữ “Thọ” lớn, xung quanh có viền 4 con dơi tượng trưng cho đề tài “Ngũ Phúc”. Ở hai đầu bờ nóc đắp 2 hình hồi long vươn cao uy nghi. Tại mỗi góc của 2 tầng mái từ trên xuống dưới đều trang trí đề tài “Tứ Linh” (long, lân, quy, phụng) với màu sắc sặc sỡ cùng dáng vẻ sinh động.
>>> Xem thêm: Các công trình bên trong Đại Nội Huế